pomyslna okolicznosc usmiech fortuny
"Cause they don't even know you All they see is scars They don't see the angel Living in your heart." ~ Sixx: "Skin" Arcymag bez większego zainteresowania powiódł wzrokiem po otaczającym go terenie. Pomimo późnej pory roku, w Cheronie wciąż można było już napotkać mnogość roślin zeschniętych z powodu susz. Żółtawe resztki zbite w kępy wystawały wśród mizernych zalążków błota, które nie miało szans być gęstsze niż glina. Wieczorna szaruga nie pozwalała określić, jak daleko znajduje się czarna ściana lasu, będąca jeno grubą kreską pod niebem, albo ile wynosi odległość od najbliższej siedziby ludzkiej, mrygającej na horyzoncie złotawym świetlikiem wielkości ziarnka piasku. Roderic odetchnął krótko i prychnął zniesmaczony powietrzem o wyraźnie ziemistej nucie. Oto kraj, z którego niegdyś wygnano światłe umysły oraz utalentowanych ludzi. Kraj ich przodków. Przez wieki nie uczynił kroku w stronę postępu... Jeszcze raz zmusił się do wzięcia głębokiego wdechu. Przymknął oczy w namyśle, doszukując się lekko słodkawego posmaku, jaki ma jedynie eter. Latami wyostrzany zmysł maga pozwalał mu wyodrębnić różnicę aromatów między subtelnością naturalnego eteru oraz tym pochodzącym od innego maga, bo dość dokładnie odzwierciedlał ulubione dyscypliny czarownika. Staked wykonuje tę czynność machinalnie, ponieważ funkcjonuje w nieustannym zagrożeniu ze strony środowiska. Kontynent jest spokojnym miejscem, gdzie silni marnotrawią talent na ochronę słabych. Bezsensowność tej idei przyprawiała Roderica o mdłości. - Magia Ognia o potencjale świeczki... Powietrze. Całkiem zdolny użytkownik... I Natura, ale jakby podzielona na dwoje. Nie po równo? - Dla pewności wykonał kolejny, tym razem krótki wdech, po czym uśmiechnął się cynicznie. - Ah nie... To magiczna bestia. Interesujący bukiet. Uniósł okrytą rękawiczką dłoń i chwilę z lubością obserwował rodzaj bladolawendowego dymu, tańczącego wokół palców. Wystrzelił czar ku niebu. Na odpowiedź nie czekał długo. Wkrótce w ziemię tępo uderzyły trzy mgliste wstęgi okraszone białawymi iskierkami i rozwiały się, pozostawiając po sobie przyniesionych gości - otuloną burgundowym szalem z frędzlami, rudowłosą ślicznotkę w beżowej sukience, która za sprawą sprytnego kroju podkreślała jej kształty. Do klęku podnosił się zapewne wysoki blondyn w biało-brązowym, luźnym stroju roboczym. Koło niego usiadła dziewka urody bardzo odbiegającej od takiej, jaką kojarzył Roderic, dlatego przez kilka sekund studiował jej uszy, włosy i puszysty ogon, najmniejszej uwagi nie poświęcając wyciskanym przez kreację walorom. Intrygował go szklany sześcian, traktowany niczym wielka przywieszka dla skórkowej bransolety. - Cholera, głowa mi zaraz pęknie... Malgran! Kogita! Czy wy nie umiecie czytać regulaminu albo jesteście głusi, że nie wiecie, że nie wolno używać magii w tawernie?! Malgran roztarł podrapany podbródek, którym wyrżnął w ziemię z nieznanych sobie powodów. Wyciągnął z włosów zabłąkany, trawiasty kikut z resztką listka i popatrzył na Lorę. Wszyscy wiedzieli, jak bardzo nieobecność Cahira odbiła się na jej psychice, a co za tym idzie i wyglądzie, lecz nadal miała w sobie ten tajemniczy dziki żar, który dochodził do głosu tylko wtedy, kiedy puszczały jej nerwy. W takich chwilach ciskała wszystkim, co miała pod ręką. Dziś mógł być to kamień, a elf nie chciał zostać oszpecony jeszcze bardziej. - Nie zwalaj na mnie, to nie moja sprawka. W ogóle to gdzie my jesteśmy? Kogita? Co Ty wyprawiasz? Spojrzał na Lisicę spod zmarszczonych brwi, wyraźnie nie rozumiał dlaczego to zawsze śmiałe stworzenie nagle z oczami przepełnionymi strachem zaczęło powolutku cofać się na czworaka, jakby chciało schować się za Killinthorczykiem. Musiał przyznać, że dziwnym zrządzeniem losu takie zachowanie Kogity, jej zaufanie mu schlebiało. Głośne chrząknięcie odwróciło uwagę wszystkich od poszukiwania argumentów do sprzeczki oraz źródła nagłego ściągnięcia ich w to miejsce. Popatrzyli na stojącego przed nimi osobnika w błękicie i czerni. Stał wyprostowany niczym struna, z rękami splecionymi za plecami, tak jak w nawyku mają wszystkie osoby piastujące wyższe stanowisko. Lora pomyślała, iż nie jedna kobieta mogłaby wodzić za nim oczami, chociażby ze względu na prezencję. Wielu mężczyzn po osiągnięciu średniego wieku przestaje o siebie dbać, a ten tutaj nie garbił się, brzucha nie miał, nawet krucza bródka wokół ust była niemal idealnie wypielęgnowana. Roztaczał aurę siły oraz pewności siebie i wszystko byłoby niczym we śnie, gdyby nie te potworne oczy - zimne i spoglądające na świat wokół z taką pogardą, jaką okazuje się zapchlonym żebrakom. Z kolei Malgran nie dbał o wrażenia wizualne. Zmarszczył podejrzliwie brwi, badawczo wpatrzony w mężczyznę z powodu odczuć, jakie wywoływał - mocne mrowienie w palcach, delikatne jeżenie się włosów oraz gęsia skórka. Podobnie czuł się pierwszego dnia w Cheronie, kiedy uderzył go nadmiar eteru w powietrzu. Obcy zdawał się nim emanować. Mag! Lecz zdecydowanie innej kategorii niż Ci, których Malgran zdążył poznać podczas pracy w "Uśmiechu Fortuny". Atrox nie obnosił się ze swoimi umiejętnościami, magia Kogity była dość subtelna, Lora czarowała "sztucznie", zaś Cahir, choć obyty, zdolny był jedynie do destrukcji. Elf przyłapał się na myśli, iż czarodziej przypomina mu trochę przywódców Ordo Corvus Albus, bo znać po nim było doświadczenie i "to coś". Wszyscy drgnęli, gdy mag oszczędnie machnął ręką dla pokreślenia swoich słów, brzmiących obcym akcentem. - Dawno temu zgubiłem pewną... rzecz. Z pewnych powodów bardzo dla mnie ważną. Przeznaczyłem wiele środków na jej znalezienie. Niestety bez rezultatu. Aż do teraz. Szczęśliwie odzyskałem ją całkiem niedawno i to dzięki jednemu z was. Pofatygowałem się tutaj, żeby osobiście podziękować temu, bez kogo nigdy nie udałoby mi się odnaleźć mojej zguby. Chciałbym również zadać parę pytań, ponieważ znajda jest w pewnym stopniu niekompletna i żywię nadzieję na współpracę. Lora przymrużyła oczy. Nie uprawiała już swego zawodu, lecz nauki matki, nakazujące zwracać uwagę na szczegóły, dały o sobie znać. - Miło nam. Jeszcze milej byłoby, gdyby zechciał nam Pan wyjawić, cóż takiego się odnalazło. Wtedy szybciej dowiemy się, czego... - To nie istotne. - Przerwał raptownie przybysz. - Interesuje mnie tylko brakująca część. Doskonale wiem, że mieliście z nią styczność. - Przecież to obłęd! Skąd mamy wiedzieć, czego nie ma, kiedy nie wiemy od czego to było! Kogita ścisnęła rękaw koszuli Malgrana i pociągnęła tak delikatnie, by można było to poczuć, lecz aby nie ściągać niepotrzebnie uwagi maga, który trawił czas na obserwowanie Lory. Elf przekrzywił nieznacznie głowę, jednocześnie nie spuszczając wzroku z obcego. - To di Ardo! - Pisnęła cicho i stuliła pokornie uszy, a Malgran wytrzeszczył oczy. - Że co? - To di Ardo! Ten sam, który odwiedził Sekizo i zagotował krew w trizońskim ministrze! - Ale przecież Cahir też jest... Chcesz powiedzieć, że ci dwaj są spokrewnieni? Szepczący niemal podskoczyli w miejscu, gdy powietrze rozdarł władczy ton czarodzieja, którego wyraźnie poirytował brak rezultatów i niekompetencja przesłuchiwanej. - Zapytam jeszcze raz: GDZIE-JEST-DARGRIMA? Nie rób ze mnie głupca, dziewczyno, czuć nią od was na milę! - Jaka "dargrima"? Co to jest? - Wystrzelił Malgran, kierowany zarówno ciekawością oraz troską o bezpieczeństwo Lory, jeżeli Kogita nie kłamała co do umiejętności di Ardo. - Pewnie jakieś magiczne gówno, cholernie cenne, skoro nie chce powiedzieć nawet, jak to wygląda... Rozległ się dźwięk podobny do uderzenia mokrą szmatą o blat. di Ardo stał zagadkowo wpatrzony w Lorę, z nieznacznie uniesioną ręką, jakby chciał uciszyć rozkrzyczają grupę ludzi, zaś jego obiekt zainteresowania urwał wypowiedź w pół zdania i klęczał na ziemi z przekrzywioną na bok głową. Kiedy obróciła powoli twarz, na policzku czerwienił się pociągły ślad, jakby została surowo skarcona za pyskówki. - Dość już powiedziałaś. - Pożałujesz tego. Cahir rozerwie cię na strzępy! - Syknęła, spoglądając niczym wściekła żmija, jednak mag zamiast zmieszać się wobec groźby bez pokrycia, ponieważ polimorf przepadł dość dawno temu, sprawił wrażenie jawnie zaintrygowanego. Ledwo widocznie pochylił się w stronę Rudej. - Chyba źle usłyszałem... KTO mnie rozerwie na strzępy? - Cahir. Cahir di Ardo, najpotężniejszy mag w okolicy! Takich skurwieli, jak Ty, rozkwasza skinieniem palca! Malgran poczuł się trochę urażony. Przecież on też był magiem, z talentem, wiedzą oraz smokiem. Doświadczenia również miał więcej niż polimorf! Dlaczego więc o nim nie wspomniała w charakterze straszaka, tylko o Cahirze, którego z resztą nie było? Wszystko przez ćwiczenie zaklęć obronnych, nikt nie traktował go poważnie... Nagle mag wybuchnął śmiechem. Aroganckim, zimnym i zadziwiająco nieszczerym, jednakże w żaden sposób nie kolidującym z jego wyglądem, jakby tylko takie zachowanie doń pasowało. Innego też nie przejawiał, lecz o tym nie mogli wiedzieć. - Jedyni di Ardo, których znam, to mój wnuk i prawnuczka... Chyba, że masz na myśli tę budzącą we mnie odrazę hybrydę, która pretenduje do nazwiska. Jedyne, co ich łączy to moja krew oraz to, że żadne nie nazywa się "Cahir". - Nie, to nie prawda! Cahir nigdy! ...nigdy by mnie nie okłamał... - Wrzasnęła machinalnie Lora, w pewnym momencie zacinając się w pół zdania. Spuściła wzrok. Czy aby na pewno by jej nie oszukał? Jeśli nie nazywał się Cahir, czemu nic nie powiedział? Nie wspomniał ani słowem, że ma rodzinę! Nie ufał tej, której mówił, iż ją kocha? Dlaczego?! Mag najwyraźniej wyczuł gęstniejące w powietrzu zwątpienie. Jego mściwy uśmiech nadał mu wyglądu łasicy. Odezwał się zadziwiająco przymilnie: - Skoro mi nie wierzysz, czemu sama go nie zapytasz? Wyciągnął rękę w bok i zgiąwszy palce, niczym lalkarz, oszczędnym ruchem uniósł nadgarstek. Z usianego resztkami roślinnych kikutów klepiska podniosło się coś, na co nikt wcześniej nie zwrócił uwagi. Koło nogi przybysza klęczał Cahir i jednocześnie nie-Cahir. To był wrak człowieka. To ciało zachowało ludzki kształt jedynie dzięki resztkom niegdyś widocznych doskonale mięśni oraz miejscowej opuchliźnie. Nienaturalna bladość przeplatała się z fioletowo-zielonymi kształtami sińców oraz brzydkimi, różowo-czerwonymi obwódkami licznych acz płytkich ran w różnym rozmiarze, od maleńkich wielkości i szerokości wykałaczki po takie przecinające korpus na pół. Mnogość niechlubnych pamiątek po batach, pałkach, kastetach i innych narzędziach tortur wieńczyła pokrywa z zaschniętej krwi oraz brudu. Bezsilnie przekrzywiona głowa stanowiła ukoronowanie doświadczonego okrucieństwa - pozbawioną wyrazu twarz-maskę niemal przecięto na pół. Głęboka rana ciągnęła się od prawej brwi, poprzez oko i zahaczała o górną wargę. Niegdyś musiała krwawić obficie, o czym świadczyły zaschnięte, brązowawe strugi, lecz teraz całość była jednym, wielkim strupem. Strzęp człowieka miał ręce zwieszone bezwładnie. To kontrolowana przez maga obroża utrzymywała go we względnym pionie. Oddech więźnia był chrapliwy i przerywany, mimo to doskonale słyszalny pośród ciężkiej ciszy, która nagle zapadła. Czarodzieja wyraźnie zadowoliły uczucia, jakie wzbudził widok zmaltretowanej hybrydy. Napawał się strachem na ich twarzach, oczy postawione w słup w tępym niedowierzaniu bawiły go do głębi. Lecz uśmiech wykwitł dopiero wtedy, gdy pyskaty rudzielec uniósł dłoń do ust, a jej zielone tęczówki zaszkliły się. Zgiął palce nieco bardziej. Obroża zareagowała niemal od razu, zaciskając się mocniej, aż więzień pokazał zęby. Z drobnych ranek na trzykrotnie rozbitych wargach pociekła krew. - Cóż to? Już nie masz nic do powiedzenia? Gdzie twój animusz? Czyżby upadł wraz z twoją wiarą w tego nędznika? Ludzie z kontynentu są żałośni... Malgran obserwował Cahira szeroko otwartymi oczami. Pamiętał, jak kipiał wigorem, zawsze idącym pod rękę z gniewem. Chociaż duszę miał złą, we wszystko co robił wkładał serce. Inaczej nie wyzwałby Eldara na pojedynek, nie upierałby się przy nauce zaklęć obronnych, nie dbałby o to, by Lora nie dowiedziała się o grożącym mu niebezpieczeństwie. A teraz? Pies na smyczy, drżący spazmatycznie w walce o oddech. Nawet buzująca ogniem ręka zmarniała do postaci ogniska na granicy wygaśnięcia... Elf zacisnął pięść na kupce trawy i zaczął się trząść. Nie rozumiał, co ludzie muszą mieć w głowach, by dopuszczać się takiego okrucieństwa względem własnego gatunku. Najgorsza była świadomość, że to jego wina. Nawet czułą, elfią duszą może zawładnąć frustracja oraz gniew, dlatego mówił coraz głośniej: - Jak... Jak tak można?! Kim jesteś, by pastwić się nad własną rodziną! - Nazywam się Roderic di Ardo, a ta hybryda to mój pierworodny. Z Killinthorczyka zeszło powietrze. Wpatrywał się w mężczyznę zbity z tropu. O-Ojciec? - Nie masz prawa mówić o sobie "ojciec"...! - Dlatego nie używam tego sformułowania. - Przerwał Roderic. Obrócił dłoń niemal artystycznym ruchem. Cahir wziął gwałtowny wdech, kiedy niewidzialna siła chwyciła go za tors i uniosła nieznacznie do góry. Lekko wygięty do tyłu, ledwo łapał powietrze. - Nie postrzegam tego mutanta, jako "syna". To, co tutaj widzisz, jest efektem pracy dziesięciu pokoleń i niczym więcej. Ja mu dałem życie i życie jest mi winien. Jeśli będzie grzeczny to nie umrze, bo, jak rozumiem, ta kwestia denerwuje cię najbardziej. - Jesteś potworem! - Typowa ignorancja... Jestem człowiekiem ciekawym świata i nie lękam się sięgnąć po to, co innych odstręcza. Wiedziałeś, że osoby cierpiące na polimorfię mają zadziwiające zdolności do odnowy? Uszkodzone ciało i ubytek krwi szybko się regenerują, lecz organizm nie jest w stanie odtworzyć brakujących organów lub kończyn. Intrygujące, zważywszy na fakt, iż ich krew po obróbce termicznej spowalnia proces starzenia nawet kilkunastokrotnie. Zaś transfuzja umożliwia zmianę kształtu, jednak tylko określoną ilość razy. - Urwał i zmarszczył brwi, przyłapawszy się na zbytnim rozwodzeniu się nad niedawnymi odkryciami. Ci... ludzie... nie rozumieli jego pasji, dlatego nie było sensu dalej strzępić język. Popatrzył po ich twarzach zastygłych w wyrazach od obrzydzenia po przerażenie. - Ostatni raz ponawiam pytanie. Gdzie jest dargrima? Za każdą złą odpowiedź ukarzę hybrydę. Kogita skurczyła się w sobie, kiedy na nią padł obowiązek pierwszej odpowiedzi. Przestała stukać paznokciami w szklany sześcian, co robiła od dłuższego czasu za plecami Malgrana. Ponieważ nie była w stanie wydusić z siebie słowa, pokiwała lękliwie głową. - Cóż... Szkoda. - Roderic zgiął nieco palce. Podtrzymywane magicznie ciało odpowiedziało natychmiast, rozciągając się na całą długość. Towarzyszący przesadnemu prostowaniu ból sprawił, iż Cahir wyszczerzył zęby. - Następna. - Nie wiem co to jest... Nie wiem gdzie to jest... Proszę, puść go. - Lora złożyła dłonie niemal błagalnie, przez kotarę łez spoglądając, jak jej ukochany kłamca cierpi katusze. Mag się nie wzruszył. Beznamiętnie rzucił: "Źle" i zgiął palce niczym szpony. Ciało Cahira z dziwnym, oślizgłym chrzęstem wygięło się w łuk jeszcze bardziej, aż z poranionego gardła polimorfa wydobył się przerywany jęk. Spojrzenie, które spoczęło na Malgranie mówiło jasno, iż teraz od niego wszystko zależy. Elf wodził wzrokiem od Roderica do Cahira, później miarkował co powiedzieć, szukając wskazówek na ziemi. Jeżeli odpowie źle... Na dęby Elenael... - Wiem tylko, że jest gdzieś w pobliżu... - Bąknął wymijająco. - Źle. - Skwitował krótko tamten, po czym zacisnął pięść. Głośny trzask splótł się z krótkim wrzaskiem Cahira. Ze wszystkich ran trysnęła krew, kreśląc w powietrzu delikatne łuki. Później spływała powoli po ciele i skapywała na ziemię z ohydnym pluskiem. Pomimo nieznacznego potrząśnięcia, Cahir nie zdradził żadnych oznak przytomności, więc Roderic stracił zainteresowanie. - Jako, że cokolwiek z siebie wydusiłeś, należy ci się nagroda. Możesz to sobie zabrać. Malgran stracił dech, kiedy arcymag cisnął w niego bezwładnym ciałem. Szorował plecami po ziemi przez kilka metrów. Przez chwilę nie docierały do niego żadne odgłosy. Przytomniejąc powoli, dźwignął się na łokcie i wysunął spod Cahira. Położył mu rękę na łopatce, lecz nie zdążył nim potrząsnąć, bo coś go ukłuło. Syknął cicho i spojrzał na dłoń, chcąc sprawdzić czy nie jest gdzieś przecięta. Jednak jedyne, co ujrzał, to mnóstwo krwi. Obraz zakrył się czerwienią, miał wrażenie, że jest wszędzie. Zemdliło go potężnie. Z trudem zmusił się, by rzucić okiem na wielki, rozmokły strup. Wtedy też dotarło do niego, że czegoś brakuje, że nie ma skrzydła. Więc nadział się ręką na jego...resztkę? Przesunął wzrokiem po leżącym na wznak ciele niedawnego nauczyciela, którego plecy przypominały pień drzewa odrapany przez rysia. Tyle złego doświadczyć... Z otępienia wyrwał go wrzask Kogity. Lisica przeleciała obok niego, kilkukrotnie odbiła się od ziemi i padła bez ruchu. Szczątki jej magicznego sześcianu leżały wszędzie. - Kogitaaa! - Wrzasnął z sercem ściśniętym strachem, ale nie otrzymał odpowiedzi. Obrócił wykrzywioną w grymasie twarz w stronę Roderica. Mężczyzna płynnym, artystycznym wręcz ruchem zakreślił w powietrzu łuk niedawno przyzwanym czarem - biczem wodnym, skrzącym się od wielobarwnych drobinek eteru, które zapobiegały utracie właściwej formy. Eldar! Gdzie Ty jesteś! Zaczęło się! "Nie mogę wyjść!" Jak to nie możesz wyjść!? "Nie mogę wyjść ze stodoły, na zewnątrz jest jakaś skalna klatka!" To ją rozwal, w końcu jesteś smokiem! "Nie mogę nawet drzwi otworzyć, to jak mam ją rozwalić!?" Eldar, Ty.... Urwał groźbę w połowie, bo coś wilgotnego i chropowatego zarazem dotknęło jego skóry. Zaskoczony spojrzał w dół. Powykręcane, jakby powyłamywane palce Cahira zacisnęły się słabo na nadgarstku elfa. Nieznacznie uniósł głowę i wykręcił ją na tyle, by chociaż ukradkiem spoglądać na Malgrana w miarę zdrowym okiem. Z szeroko otwartych ust nieustannie ciekła mu krew zmieszana ze śliną, a przy każdym ciężkim oddechu dało się słyszeć głośne grzechotanie. Elf szeroko otworzył oczy, pewną cząstką duszy nie pojmując, jak silną trzeba mieć wolę, by pomimo tylu cierpień jeszcze mieć siłę na cokolwiek. Czy on sam potrafiłby coś z siebie wykrzesać, gdyby był w podobnej sytuacji...? Wtem go olśniło. Cahir wiedział o dargrimie oraz, że Roderic po nią przyjdzie. Pokazał ją nawet kiedyś, mówiąc, iż "o to cały raban" - o malutki fragmencik broni. Eldar... Rzekoma klatka... Cahir ukrył dargrimę w leżu Brunatnoskrzydłego, by zatrzaśnięta bestia nie mogła oddalić się od "swojego" skarbu! - Cahir, czy Ty...? Polimorf wygiął popękane usta w czymś, co z założenia miało być uśmiechem. Przyznał się, nim z długim westchnieniem uderzył głową o ziemię. W tej samej chwili coś wystrzeliło zza Malgrana. Okazało się to kobietą w czarnym, opinającym ciało ubiorze. Zamaszystym ruchem wyszarpnęła z pochwy zgrabny rapier o pozłacanej, niemal przesadnie artystycznej rączce, po czym pchnęła przed siebie, wbijając ostrze w wodną wstęgę. Czar, który prawdopodobnie miał przebić elfa na wylot, rozdwajał się i skręcał w zamarzniętą serpentynę, a z miejsca, gdzie stykał się z klingą, biło białe światło i sypały się płatki śniegu. Bicz nie pozostał zlodowaciałym tworem, lecz jego końce topniały nienaturalnie szybko. Wkrótce bliźniacze twory popędziły z powrotem w stronę Roderica, na jego rozkaz łącząc się w jeden, owinął się wokół nóg maga i uniósł swój "łeb" niczym gotowa do ataku żmija. Kobieta kilka chwil spoglądała znad zdobień jelca, po czym opuściła powoli broń. Malgran dostrzegł, że wokół ostrza wiją się smugi powietrza. - Lora jest za daleko od nas... Musimy skupić na sobie uwagę Roderica inaczej niemagiczna jest na straconej pozycji. Malgran wpatrywał się w kobietę próbując odgadnąć skąd się wzięła, skąd ich zna i skąd u niej zainteresowanie sprawą. Czynił to wbrew sobie, nieznanym sposobem zawładnął nim jej powabny głos, który pieścił uszy i obiecywał wszystko. Z trudem otrząsnął się z uroku. - Ale co z Kog-...? - Skup się, na boga! - Wrzasnęła, po czym wykonała serię pięciu szerokich wymachów rapierem, odbijając na boki posłane ku niej wodne pociski, które zaścieliły ziemię lodowymi szpikulcami. - Skup się, bo pozabija wszystkich. Ja atakuję, Ty stawiasz bariery dla mnie, siebie, Cahira i Lory jeśli trzeba. Roderic nie może dostać wsparcia. - Jakiego znowu wsparcia, o czym Ty mówisz? Przecież oni mu nie pomogą... - Odparł, podnosząc się szybko. Kilkukrotnie zacisnął i rozprostował palce, by rozgrzać je, przygotować do formowania odpowiednich układów do przywoływania magicznych tarcz. Zmarszczył brwi w powadze. Domyślał się, czym może być "wsparcie", lecz i tak chciał się upewnić... - Ciało składa się głównie z wody. Krew też. Roderic to mag wody. Kontrolując wodę w ciele, kontroluje Ciebie. A teraz skup się z łaski swojej! Uniosła broń na wysokość szczęki i wystrzeliła do przodu ślizgając się raptem kilka centymetrów nad ziemią. Rodericowi oczy błysnęły niebezpiecznie nim złożoną w grot dłonią wskazał "głowę" wodnego węża i machnął ramieniem, puszczając czar w obszerną obręcz. Czubek rapiera nie był w stanie przebić się przez tę obronę, ale kreślił na niej zamrożoną linię pełną mniejszych i większych zadziorów. W miarę kolejnych uderzeń nowo stworzonym lodem ostrze zsuwało się coraz niżej, aż zostało zepchnięte. Wodny pierścień nagle pękł i biczowaty koniec zamiast uderzyć w kobietę, prześlizgnął się po żółtopomarańczowej powłoce. Czarodziejka odskoczyła do tyłu. Bronią nakreśliła w powietrzu łuk. Siwa mgiełka w jednej chwili scaliła się w szwadron sopli, które pomknęły w stronę Rodrica, gdy kobieta "pchnęła" dłonią. di Ardo wykonał ruch, jakby chciał ochlapać oponentów. Zamiast tego z prawdziwie wodnistym chlupotem z popękanej ziemi podniosły się wszelkie resztki wilgoci i zbiły z wielką bańkę, następnie uniesieniem rąk przekształcono ją w wodną ścianę. Roderic stanął odrobinę bokiem, para magów przewiercała się wzrokiem. Ona poprawiła uchwyt na rękojeści, on uniósł głowę z godnością. Kiedy ruszyła gwałtownie, wodna bariera błyskawicznie zmieniła kształt na bicz i śmignęła po ziemi. Lora nigdy czegoś takiego nie widziała. Od kiedy mieszkała w "Uśmiechu Fortuny" magię jako taką widywała w formie uroczych światełek, nieszkodliwych płomyczków albo otoczki dla przyzywanych drobiazgów. Była troszkę bajkowa. Zaś gdy wyobrażała sobie jej potężniejsze przejawy - spektakularne burze uderzające w zamki, deszcze ognia spadające na pola bitew - miała w sobie coś epickiego. Tutaj nie było epickości. Ci magowie nie popisywali się przed sobą, oni uderzali, by zabić. Postępowali, jakby stanowili jedność z własnymi czarami. Mężczyzna zachowywał się, jakby naprawdę był wodą. W jego ruchach próżno szukać agresji, przywodziły na myśl falę, przypływ i odpływ. Pracował, kontrolując ten sam wodny twór i każdy subtelny gest stanowił koniec jednego aktu oraz początek drugiego. Sposób poruszania przejawiał coś, co śmiało można było kreślić mianem artyzmu - tańczył z wodą. Kobieta zaś uderzała błyskawicznie, co chwila zmieniając miejsce, pozycję, kąt nachylenia ostrza. Czasem gięła się, jak gałązka wierzby, zręcznie unikając ciosu. Była zwiewna w złym kontekście, delikatne wygięcie ciała przeobrażała w gwałtowny wypad, ślizg w bok w kontrę wieńczoną trzykrotnym kłuciem. Malgran zdawał się nie pasować do przypisanej mu roli. Co chwila układał palce w różne znaki i rozciągał utworzone zaklęcie w złotopomarańczową powłokę tuż przed kobietą w czerni bądź przed sobą, jeżeli jakiś wodny pocisk zabłąkał się w jego stronę. Robił to dość szybko, ponieważ tarcze rozpryskiwały się na iskierki od pojedynczego uderzenia. Nie były idealne... Nagle poczuła się przytłoczona. Jej marne, pierdzące Świetliki w tej walce nie przydałyby się na nic, chociaż czuła wewnętrzną potrzebę, aby coś zrobić, żeby nie być zdaną na łaskę i niełaskę Roderica. Patrząc na tego di Ardo widziała tyrana pozbawionego skrupułów. Kogita powiedziała kiedyś, że "ta rodzina to banda psycholi" - teraz wiedziała, co miała na myśli. Mając taki przykład i takiego oprawcę, Cahir nie mógł mieć innego nastawienia do ludzi. Jak żyć, będąc całe życie zaszczutym przez własnego rodzica...? Spojrzała tam, gdzie Cahir upadł. Łzy ponownie podeszły jej do oczu. Kochała go, cholernie go kochała i nienawidziła za to, że ją zostawił. Ale kiedy w końcu go zobaczyła, to co z niego pozostało, serce podeszło jej do gardła. Tak się trząsł, tak mało miał w sobie uporu, który pamiętała. Krzyczała razem z nim i płakała za niego, gdy coś w nim trzasnęło. Paraliżowała ją świadomość, że jej niepokonany mag uległ w męczarniach. Pragnęła znaleźć się koło polimorfa, tak blisko a tak daleko być może wydającego z siebie ostatnie tchnienia. Latające wszędzie zlodowaciałe drzazgi uniemożliwiały Lorze zmianę miejsca. Boże, przecież to nie może dziać się naprawdę...! Polimorf z cichutkim stęknięciem rozkleił oko. Świat skrył się za kotarą z mgły. Nieporadnie uniósł rozbitą głowę i z trudem dostrzegł poruszającą się przed nim stopę, a później kawałek łydki. Jego myśli płynęły tak wolno, iż przez chwilę nie wiedział, kto przed stoi. Ah, Malgran... Podkurczył powyłamywane palce i niegramotnie podniósł się na łokcie. Porażający ból w prawej nodze wyrwał z gardła ucinany, chrapliwy krzyk, który przerodził się w wyplucie garści krwi. Cahir machinalnie chwycił się za udo. Drżał i kołysał się, podczas gdy krople potu zmieszanego z krwią spływały mu po twarzy. Nie czuł stopy. Ale musiał iść naprzód, bo tam, gdzieś za tą ścianą z zeschłej trawy była Lora, jego Lora, za którą tęsknił i której istnienie próbowano zanegować. Zacisnął zęby i zaczął się mozolnie czołgać, szerokim łukiem omijając pole walki. W całej zawierusze nikt nie zwrócił uwagi na jego zniknięcie... Czarna tąpnęła głucho przed Malgranem nieco zziajana. Prychnęła jak wściekła kotka i wyprostowała się. Przenosząc ciężar ciała na jedną nogę, oparła dłoń na biodrze, po czym wskazała Roderica rapierem. - Pogratulować kondycji, di Ardo. Roderic płynnymi ruchami dłoni przed sobą "przerzucał coś", zaś ogromna bańka wody nad jego głową rozciągnęła się i zaczęła krążyć po trajektorii znaku nieskończoności. - To nie kondycja, a refleks, którego wam, magom powietrza, najwyraźniej brak. To przykre, że stawiacie na szybkość i ilość, zamiast na jakość. Przyznam, iż spodziewałem się ciut więcej po niesławnej Jellenie Montsimard. Malgran spojrzał wielkimi oczami na kobietę. Już kiedyś słyszał jej imię... - Jellena... Montsimard...? - Czy mnie uszy nie mylą? Nie wiesz z kim współpracujesz, elfie? Zaprawdę, jesteś tak zabawny, że aż mi cię żal! - Zamknij się, Malgran, i postaw mi tarczę poziomo. Elf poczuł się głupio, kiedy Roderic go wyśmiał, i jeszcze gorzej, gdy Jellena potraktowała go, jak przygłupiego pomagiera. Rzucił jej mało życzliwe spojrzenie, lecz uczynił to, czego chciała. Czarodziejka wyrwała przed siebie. Skoczyła na tarczę i przy pomocy zaklęcia powietrza wybiła się nienaturalnie wysoko. Zaraz po wyjściu z szybkiego salta, obróciła się wokół własnej osi i posłała w arcymaga kolejny klucz lodowych ostrzy. Tamten nakrył się wodą, jak kocem, lecz twarz Jelleny zbladła gwałtownie, kiedy przez tę powłokę nagle przebiła się ręka. Kobieta zawisła w powietrzu, zaczęła charczeć, łapać się za pierś i kopać bezwiednie. Złapał ją za krew! Roderic łagodnym ruchem odgarnął wodę na bok i niedbale strzepnął kilkukrotnie nadgarstek. Jellena uderzała w ziemię bezlitośnie, następnie di Ardo rozrył nią klepisko i wyrzucił wysoko w powietrze. Przekształcił kulę wody w bat i silnym uderzeniem jego końca wbił czarodziejkę w piach. Z trudem podniosła się do siadu, z sykiem chwyciła za ramię. Szczerząc zęby, podniosła wzrok i oniemiała. Roderic stał z uniesionymi ramionami, a za nim czaił się twór o kształcie wężowego smoka, stroszący lodowate kolce, którymi Jellena do tej pory ciskała. di Ardo raptownie opuścił ręce. Czar machnął skrzydłami, rozwarł szczęki i z przeraźliwym wyciem powietrza pomknął naprzód. Nie uderzył od razu, lecz owinął się wokół Jelleny oraz Malgrana, zamykając ich w wirującej bez przerwy kopule. Uwięzieni przywarli do siebie plecami, jeden nieustannie tworzył kolejne tarcze, druga zdrową ręką próbowała zamrozić pułapkę, przez pierwsze kilka minut dodając jedynie coraz więcej ostrych odłamków. Roderic całkowicie stracił zainteresowanie dotychczasowymi przeciwnikami i spojrzał na Lorę. Ruszył w jej stronę dość leniwym krokiem, lecz i tak serce dziewczyny przyśpieszyło niemal dwukrotnie. - Pytanie znów wraca do ciebie: gdzie jest dargrima? Oświecisz mnie, a może w tym kraju egzystuje jedynie bezwartościowa ciemnota? Dziewczyna cofnęła się odruchowo. Była w beznadziejnej sytuacji. Jeżeli Malgran, który tłukł zaklęcia obronne od kilku tygodni oraz ta cała "niby sławna" z jakiegoś powodu Jellena Montsimard nie dali rady jednemu magowi to jakie ona, zwykła ex-dziwka, ma szanse? Pośpiesznie pokiwała głową. - To twoja odpowiedź? Wiara w hołotę nigdy mi się nie opłaca... - Burknął butnie, od niechcenia wyszarpując z ziemi wodną bańkę. Jednym ruchem rozsmarował ją w dysk i posłał, niczym czakram. Lora skurczyła się w sobie i zacisnęła powieki. Przygotowała się na jakiś ból, na setne sekundy, kiedy będzie jeszcze słyszała rozszarpywanie mięsa. Zamiast tego dobiegł do niej tępy huk, jakby coś się ze sobą zderzyło oraz cichy syk. Ostrożnie otworzyła oko. Gdy gęsty obłok pary nieco zrzedł, można było dostrzec Roderica, a także jego dziwny wyraz twarzy. Przez chwilę chyba sam nie wiedział, czemu jego czar nagle zniknął, z dezorientacją w oczach oglądał się na pułapkę z Malgranem i Jelleną w środku i wracał do Lory. Wtem zaczął popatrywać gniewnie spod zmarszczonych brwi. - Trzeba było leżeć. - Syknął. Niewiele rozumiejąc, Ruda podążyła za wzrokiem Roderica i mimo wszystko w jej duszy wezbrała radość. Niecałe dwa, może trzy metry przed nią, troszkę na uboczu był Cahir. Stał niepewnie, w dużej mierze opierając cały ciężar ciała na jednej nodze. Umazany czerwienią i burgundem, z ledwo widocznymi kłami i pocięty na ciele wyglądał, jak potępieniec wywleczony z najgłębszych czeluści piekieł. Ciężko robił klatką piersiową, nawet z tej odległości dało się słyszeć jego rzężenie. Mimo to cały czas trzymał wyciągniętą rękę, palce pokracznie opuścił do dołu, wyraźnie nie mogąc zacisnąć pięści. To on "zbił" czar Roderica. Lora z ulgą, czy też nadzieją dostrzegła, iż w przygaszonym oku Cahira tli się jakiś strzępek uporu. Nie zapomniał o niej. - Gdzieś schował dargrimę! Cahir nic nie odpowiedział. - Przysięgam, będę ci łamał kości kawałek po kawałku, aż wyrwę ci z gardła jej położenie! - Wydarł się Roderic, zaciskając pięść i wygrażając nią, co młodszy di Ardo skwitował pokazaniem takiego. Arcymag zatrząsł się ze złości, po czym przybrał odpowiednią postawę do ataku; stanął bokiem, jedną rękę wyciągając przed siebie, a drugą chowając za plecy. - Ty bezczelny... Niech będzie. Trup też się nada. Roderic ponownie zaczął aż artystycznie wyginać dłonie, chwytając wodę wyciągniętą z ziemi i posyłając ku Cahirowi. Polimorf zaś miał bardziej ordynarny styl - pracował ramionami, jakby okładał worek zboża. Nie musiał skądś "kraść" ognia, po prostu wystrzeliwał go z knykci. Wzajemnie zbijali swoje zaklęcia i obłok pary pokrył teren. Lora jednak widziała coraz słabsze płomienie Cahira, jak oddycha coraz ciężej i pot spływający po jego twarzy. Kilka razy potrząsał głową by odgonić słabość, parę wodnych pocisków przepuścił bez większej szkody. Ale podczas kolejnego uniku szczęście już mu nie dopisało, magia odmówiła posłuszeństwa. Ognista smuga prześlizgnęła się po powierzchni zlodowaciałego tworu, zmieniając jego objętość, lecz nie dając rady całkowicie go unieszkodliwić. Szpikulec długi jak pogrzebacz przebił ramię polimorfa na wylot. Odrealniony, niemal kakofoniczny jazgot wyrwał się z gardła Cahira, a siła uderzenia przewróciła na ziemię. Lora dopadła do Cahira niemal od razu, po czym delikatnie obróciła na plecy. Chociaż szeroko otwierał usta, nie mógł wziąć pełnego oddechu. Bez namysłu złapała mieniący się kolorami, tak zimny aż parzący szpikulec i wyrwała go z ciała polimorfa. Charczał i kasłał, opluwając się co i rusz krwią, która na domiar złego pulsacyjnie wypływała z okrągłej rany. Drżał z osłabienia, bólu i niedoboru magii, jednak ostatniego powodu Lora znać nie mogła. Z oczu ciekły jej łzy - z radości, że nareszcie są razem, ale i przykrości, że tak poświęcił się w jej obronie. Pochyliła się nad kochankiem-kłamcą, splotła razem dłonie i próbowała zatamować krwawienie. Cały czas obserwowała jego obcą twarz. Twarz, która niegdyś przystojna, zaraz mogła rozpaść się na dwie nierówne połówki. Pomimo przytłaczającego poczucia beznadziejności, na te parę chwil Roderic przestał istnieć. - Cahir... - Szepnęła. Z trudem rozkleił powiekę i spojrzał na dziewczynę okiem szklistym od gorączki. Uśmiechnęła się przez łzy, starając się zignorować przygaszony wzrok, gorejące w nim złamanie ducha, porzucenie broni. Cahir już się poddał, ale ona nie chciała tego widzieć...
Projekt Usmiech General Information. Description. Provider of dental services to patients based in Gdańsk, Poland. The company offers dental implants, cleaning teeth and fluoride treatment, ultrasound scaling, denture repair, in-office whitening, tooth extraction and root resection. Sędziował Collina (Włochy). Widzów D: Holandia - Czechy 1-0 (0-0) 1-0 Frank de Boer 89 min, karny. Czerwona kartka: Latal (już na ławce rezerwowych) Holandia: van der Sar - Reiziger, Stam (74 Konterman), Fr. de Boer, van Bronckhorst - Seedorf (57 R. de Boer), Davids, Cocu, Zenden (78 Overmars) - Kluivert, Bergkamp. Czechy: Srnicek - Repka, Latal (70 Bejbl), Rada, Gabriel - Nedved (90 Lokvenc), Nemec, Poborsky, Rosicky - Koller, Smicer (82 Kuka). (AMSTERDAM) Trener Holendrów Frank Rijkaard wystawił prawie najsilniejszą jedenastkę, w ataku zagrali Bergkamp i Kluivert, w pomocy znalazło się miejsce dla dwóch znakomitych pomocników Seedorfa i Davidsa, którzy przed meczem stwierdzili, że sugestie części dziennikarzy, iż nie mogą razem grać w reprezentacji, są wyssane z palca. Od pierwszych minut Holendrzy przystąpili do ataków, często zamykali na swojej połowie Czechów, którzy skoncentrowali się głównie na grze obronnej, kontratakując w I połowie, tylko sporadycznie. Holendrzy mieli w I połowie kilka szans, groźnie uderzał Bergkamp, po strzale Kluiverta bramkarz Srnicek (na codzień angielski Sheffield Wednesday) wybił piłkę w bok, a dobitka Zendena wylądowała na siatce tuż za poprzeczką. W miarę upływu czasu Holendrzy tracili koncept, atakowali dość schematycznie. W 45 min potężnie uderzał z dystansu Nedved, nad poprzeczką. Po przerwie Czesi ruszyli do ataków i trzykrotnie mieli świetne szanse, najpierw kilkunastu centymetrów zabrakło Poborskyemu by wepchnąć piłkę do siatki. Za moment strzał Kollera z 10 m obronił van der Sar. W 58 min po strzale głową Nedveda piłka odbiła się od słupka i na linii bramkowej złapał ja van der Sar. W 64 min po główce Kollera poprzeczka uratowała Holendrów. W 72 min kontuzji głowy (rozcięcia powieki) doznał Stam, zastapił go Konterman. Kiedy wydawało się, że padnie wynik 0-0, w 89 min Nemec pociągnął w polu karnym za koszulkę Ronalda de Boera. Collina wskazał na jedenastkę. Celnie strzelił Frank de Boer i Holendrzy szczęśliwie wygrali 1-0. Po bramce za krytykowanie orzeczeń sędziego czerwoną kartkę zobaczył Latal, który siedział już na ławce rezerwowych. W koncówce Czesi mieli jeszcze dwie wyborne sytuacje. (AS)usmiech.ovh uses Apache, Font Awesome, jQuery web technologies. usmiech.ovh links to network IP address 65.21.125.228. Find more data about usmiech.
| Autor: Przy tekście pracowali także: Anna Winkler (redaktor) Anna Winkler (fotoedytor) Bellotto/CC0 Bankierzy tacy jak Szmul Jakubowicz otrzymywali od króla pruskiego pozwolenie na nabywanie ziemi. Portret autorstwa Bernarda upadku Rzeczpospolitej każdy z zaborców miał inne plany dotyczące zagarniętych ziem. Austriacy szybko doprowadzili Galicję do skrajnej nędzy; w zaborze rosyjskim panował marazm. W Prusach wprowadzono natomiast kapitalizm. Tylko dlaczego na przemianach skorzystali Żydzi, a nie dotychczasowi właściciele ziemscy?Fortuny żydowskie miały swój początek w czasach stanisławowskich, jednak ich dynamiczny wzrost nastąpił dopiero po upadku Rzeczpospolitej szlacheckiej. Przyczynił się do ich powiększenia kryzys finansowy z 1793 roku. Spowodował on upadek największych banków warszawskich. Okazał się też bardzo bolesny dla magnatów i szlachty, która za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego włączyła się aktywnie w ówczesną modę inwestycyjną. Weksle stały się się, że straty ówczesnych elit sięgnęły 250 milionów złotych. Była to pięciokrotność rocznych wpływów podatkowych Litwy i Korony! Nic dziwnego, że zrujnowani przedstawiciele magnaterii i szlachty, właściciele ziemscy, stali się z gruntu nieufni wobec dalszego angażowania kapitału w przemysł czy operacje finansowe. Wiele ogromnych majątków po prostu upadło, niwecząc dorobek kilku pokoleń. Koniec mody na inwestycjeNa skutek kryzysu doszło do powszechnego, niespotykanego na taką skalę w żadnym europejskim kraju wycofania się całego stanu szlacheckiego z aktywnych działań gospodarczo-finansowych. Nastąpiło wówczas przetasowanie kapitałów. To ono stało się podstawą fortun żydowskich, zbudowanych na początku XIX wieku na ziemiach Vogel/domena publiczna Koniunktura czasów stanisławowskich skończyła się wraz z kryzysem bankowym z 1793 roku. Na ilustracji Warszawa w ostatniej dekadzie XVIII ten utrzymał się przez całe stulecie. Szlachta i arystokracja skupiły się na rozwoju własnych majątków ziemskich. Nie wychodziły poza ograniczony stosunkami feudalnymi horyzont swojej podstawy materialnej – własności ziemskiej, która przecież w Europie już w XVIII stuleciu przestała być podstawą dobrobytu. Świadczyło to o niedojrzałości ekonomicznej i politycznej rządzącego w Rzeczpospolitej uprzywilejowanego ekonomiczna na ziemiach polskich po 1793 roku, a także chaos gospodarczy i finansowy spowodowały, że na zmianach najwięcej zyskali Żydzi. Rynek nie znosi próżni. To oni przejęli finansową, handlową i przemysłową działalność prowadzoną przez magnatów i szlachciców-właścicieli ziemskich w czasach stanisławowskich. Warunki do ich bogacenia się stały się zaś jeszcze bardziej korzystne po 1795 roku, kiedy Polska zniknęła z map to jednak tylko terenów zajętych przez Prusy. Na ziemiach zaboru austriackiego, w Galicji powstanie fortun żydowskich nie było możliwe, gdyż Habsburgowie nie mieli żadnej wizji rozwoju przejętych ziem polskich. Interesował ich tylko drenaż ekonomiczny nowych posiadłości. Z rozkazu Wiednia skupywano srebro i złoto, zarówno dobrą polską monetę z czasów stanisławowskich, jaki i kruszec, zastępując je bezwartościowymi papierowymi banknotami (tak zwanymi bankocetlami). Nie robiono nic, by wspomóc rozwój przemysłu. Nawet dostawy dla wojska szły z Węgier i innych krajów dziedzicznych dynastii. Bardzo ucierpiał przemysł ciężki w Zagłębiu czasach napoleońskich ziemie zagarnięte przez Austriaków ogarnął chaos gospodarczy. Szalała na nich hiperinflacja. Galicja w szybkim tempie cofała się w rozwoju i w latach 40-tych XIX stulecia stała się jednym z najbardziej zacofanych regionów dawnej Polski. Podobnie wyglądała sytuacja na ziemiach zajętych przez Rosję, na których utrzymywał się feudalizm i panował marazm kapitalizmZupełnie inną drogę przebyły ziemie zajęte przez Prusy. Hohenzollernowie doprowadzili do zniesienia feudalizmu i wprowadzili tam kapitalizm. Już sama ich armia stała się stymulatorem rozwoju gospodarczego, ponieważ wszystkie dostawy dla niej realizowali miejscowi kupcy. Budowano też garnizony. Do tego wprowadzono monopole, co poskutkowało powstaniem nowej infrastruktury magazynowej, między innymi magazynów postawili też na rozwój miast. Przebudowywano je, zastępując domy drewniane murowanymi. Rozwijano rzemiosło i handel, także na prowincji. Wkrótce na ziemiach polskich nastąpił boom inwestycyjny. Hohenzollernowie wspierali przy tym działalność Żydów: doceniając ich znaczenie dla rozwoju gospodarki, w 1797 roku wprowadzili tak zwany Status Generalny dla Żydów z Prus Południowych i Nowowschodnich. Zawierał on wiele korzystnych postanowień, które likwidowały dotychczasowe prawne i ekonomiczne zakazy wymierzone w tę grupę ludności. Wprowadzono między innymi swobodny obrót zbożem i ułatwiono rozwój rzemiosła te posunięcia wpłynęły pozytywnie na przeobrażenia kapitalistyczne na ziemiach polskich. Świadczy o tym choćby fakt, że w 1795 roku nastąpił skokowy wzrost cen na zboże. Popyt na Zachodzie był bardzo duży. Bogaci Żydzi potrafili to wykorzystać. Kupowali od szlachty zboże i zajmowali się jego transportem do Gdańska. A szlachta? Uznała, że nadszedł dla niej złoty czas. Nie zdając sobie sprawy z cyklów koniunkturalnych, właściciele ziemscy brali kredyty pod zastaw nieruchomości, a środki pieniężne przeznaczali na bieżącą konsumpcję i zabawy zamiast na modernizację lekkomyślności szlachty skorzystały tymczasem zarówno banki pruskie, jak i bankierzy żydowscy. Wielu znaczących Żydów, jak choćby Szmul Jakubowicz, otrzymało przywilej nabywania nieruchomości i dóbr ziemskich. I kiedy nadszedł moment załamania na rynku zboża, majątki nieświadomych skutków swoich decyzji ekonomicznych polskich właścicieli ziemskich po prostu przestawały być ich publiczna Polska szlachta, podobnie jak dwa wieki wcześniej, lekkomyślnie korzystała z koniunktury na kupcy i rzemieślnicy bogacili się także na lukratywnych dostawach dla pruskiej armii. Berlin, chcąc doprowadzić do rozwoju gospodarczego przejętych ziem, naciskał, by dostarczane armii towary były produkowane na miejscu. Dostawy obejmowały wszystko, od żywności, poprzez paszę dla koni, mundury, buty, aż po oliwę i elementy uzbrojenia. Kontrakty otrzymywali ci najbogatsi, którzy zgromadzili majątek w czasach stanisławowskich, ale ich podwykonawcami byli najczęściej przedstawiciele tej samej narodowości, choć mniej zamożni. Zyskowny okazał się dla nich też handel suknem wielkopolskim z pruski przyniósł powiększenie już istniejących fortun żydowskich. Spowodował też jednak ogólny wzrost zamożności wśród drobniejszych kupców i rzemieślników pochodzących z tej mniejszości. Przyczyniła się do tego z jednej strony likwidacja feudalizmu, wprowadzenie trwałych, stabilnych podstaw kapitalizmu przez Hohenzollernów, a z drugiej – brak konkurencji. Upadek warszawskich banków i wycofanie się polskich elit z bezpośredniego i pośredniego inwestowania otworzyły bowiem przez Żydami możliwości inwestowania w przemysł i rzemiosło. W takich warunkach ich rola na ziemiach zaboru pruskiego stopniowo Einsenbach, Emancypacja Żydów na ziemiach polskich 1785–1870 na tle europejskim, PIW Eisenbach, Danuta Rzepniewska, Zadłużenia własności ziemskiej w okresie 1795–1806. Dłużnicy i wierzyciele sum bajońskich, [w:] Społeczeństwo polskie XVIII i XIX w., t. 4, red. Witold Kula, Janina Leskiewicz, PWN Kornatowski, Kryzys bankowy w Polsce 1793 roku. Upadłość Teppera, Szulca, Kabryta, Prota Potockiego, Łyszkiewicza i Heyzlera, Wydział Prawa UW Wiktor Kowalczyk, Tsunami finansowe w Europie. Od zachodu do wschodu, od wschodu do zachodu, przeobrażenia w gospodarkach krajów wschodzących i upadających potęg XVIII stulecia – wieku przełomu – Francja, Holandia, Prusy, Rzeczpospolita [w:] Україна та Польща: минуле, сьогодення, перспективи, Науковий збірник, Луцьк Wiktor Kowalczyk, Polityka gospodarcza i finansowa Księstwa Warszawskiego 1807–1812, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Schiper, Dzieje handlu żydowskiego na ziemiach polskich, Krajowa Agencja Wydawnicza 1937.